Mija właśnie pięć lat od chwili, kiedy Inicjatywa „Zranieni w Kościele” uruchomiła ogólnopolski telefon zaufania i utworzyła katolickie środowisko wsparcia dla osób dotkniętych przemocą, przede wszystkim seksualną, w Kościele. Do końca lutego 2024 r. podczas 268 dyżurów psychoterapeutki i psychoterapeuci związani z Inicjatywą odebrali 601 telefonów.

Inicjatywa „Zranieni w Kościele” to istniejący od marca 2019 r. telefon zaufania i katolickie środowisko wsparcia dla osób dotkniętych przemocą seksualną w Kościele. Została ona utworzona przez świeckich katolików z warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, Laboratorium „Więzi” i Fundacji Pomocy Psychologicznej „Pracownia Dialogu”. Tworzą ją świeccy zatroskani o bliźnich skrzywdzonych przez ludzi Kościoła oraz w poczuciu odpowiedzialności za całą wspólnotę wiary.

„Początkowo wśród dzwoniących do nas przeważały osoby, które o swojej krzywdzie opowiadały po raz pierwszy. Często z lękiem dopytywały, czy im wierzymy. Zdarzyło się, że podczas jednego dyżuru dzwoniła ponad 80-letnia kobieta i dziewiętnastoletni mężczyzna, oboje z doświadczeniem przemocy” – mówi Katarzyna Sroczyńska, rzeczniczka Inicjatywy „Zranieni w Kościele”.

„W ostatnim roku zwraca uwagę duża liczba osób, które doświadczyły przemocy seksualnej w wieku dorosłym. Pojawiły się również zgłoszenia dotyczące nadużywania autorytetu duchowego albo władzy przez ludzi Kościoła – dodaje rzeczniczka Inicjatywy. – Coraz częściej kontaktują się z nami osoby, które w przeszłości informowały już o swojej sprawie władze kościelne – najczęściej skarżą się na przedłużające się postępowanie i brak informacji na jego temat. Częściej niż dotychczas proszono nas o konsultacje w zakresie prawa kanonicznego i o wsparcie w komunikacji z władzami kościelnymi”.

Prawie 2000 godzin dyżurów telefonicznych

Co tydzień, w każdy wtorek od godziny 19 do 22, przy telefonie wsparcia 800 280 900 dyżurują̨ psychoterapeuci, wysłuchując osób skrzywdzonych oraz udzielając im informacji o możliwości otrzymania pomocy prawnej, psychologicznej czy duchowej, a także kierując je do odpowiednich i zaufanych specjalistów.

W gronie osób zgłaszających się do Inicjatywy „ZwK” przeważają kobiety. Były wśród nich również siostry zakonne i byłe zakonnice dotknięte przemocą seksualną, psychiczną lub ekonomiczną, zarówno ze strony innych sióstr, jak i ze strony księży. W sumie telefon wtorkowy działał w ciągu pięciu lat przez 804 godziny, a pracowało przy nim 13 psychoterapeutek i dwóch psychoterapeutów.

„W pierwszych latach funkcjonowania telefonu osoby dzwoniące bardzo przeżywały fakt, że po raz pierwszy opowiadają o swojej krzywdzie, często nie korzystały wcześniej z żadnej pomocy, nie wierzyły, że jest to w ogóle możliwe. Zachęcaliśmy je wtedy do skorzystania z psychoterapii” – mówi dr Barbara Smolińska, prezes Fundacji Pomocy Psychologicznej „Pracownia Dialogu”. Szefowa zespołu terapeutów odbierających telefony dodaje: „W ciągu ostatniego roku osoby dzwoniące najczęściej są po psychoterapii lub w jej trakcie. Ten fakt cieszy, świadczy o tym, że pojawia się więcej nadziei, iż z traumą wykorzystania seksualnego można sobie poradzić, choć jest to długi proces”.

Dodatkowo w ramach Inicjatywy funkcjonuje numer asystencki – przeznaczony dla osób, które po rozmowie telefonicznej z terapeutami podejmują̨ bliższy kontakt z Inicjatywą, szukając konkretnej formy wsparcia. Był on czynny przez 1040 godzin.

W ramach wsparcia przedstawiciele Inicjatywy towarzyszą osobom pokrzywdzonym również przy zgłaszaniu spraw i składaniu zeznań przed władzami kościelnymi. Pomagają też w przygotowywaniu pisemnych wystąpień do władz kościelnych i pośredniczą w komunikacji z nimi.

Grupa wsparcia

Dla osób, które doświadczyły przemocy ze strony ludzi Kościoła, działa w ramach Inicjatywy „ZwK”, grupa wsparcia. Jej spotkania odbywają się raz w miesiącu od września 2020 r. Uczestnicy podkreślają, że grupa daje im poczucie wspólnoty, przyjęcia, zrozumienia i akceptacji. Pozwala wyjść z zaklętego kręgu milczenia, osamotnienia i bezradności.

„Jak pokazuje nasze doświadczenie, comiesięczne spotkania grupy prowadzone przez profesjonalnych terapeutów stanowią formę wsparcia psychologicznego i emocjonalnego oraz są szansą na to, aby osoby zranione zobaczyły i poczuły, że nie są same ze swoim bólem” – mówi Maria Bremer, członkini Inicjatywy „ZwK”.

Od początku istnienia grupy skorzystało z niej 16 osób. Grupę wsparcia prowadzą i superwizują doświadczone psychoterapeutki związane z Inicjatywą „Zranieni w Kościele”. Grupa ma charakter otwarty – w każdym momencie mogą dołączyć nowe osoby, zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Żeby dołączyć do grupy, trzeba umówić się na konsultację, dzwoniąc podczas wtorkowego dyżuru pod numer 800 280 900 lub pisząc na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.. Udział w grupie jest bezpłatny.

Bycie głosem pokrzywdzonych

W ciągu pięciu lat działalności Inicjatywa „Zranieni w Kościele” zabierała również głos w imieniu i na rzecz osób dotkniętych przemocą, zwłaszcza seksualną, w Kościele. W marcu 2020 r. Inicjatywa „Zranieni w Kościele” przedstawiła rekomendacje dla władz kościelnych i świeckich dotyczące troski o osoby dotknięte przemocą seksualną i rozesłała je do wszystkich biskupów oraz do diecezjalnych i zakonnych delegatów ds. ochrony dzieci i młodzieży.

Jednym z efektów tych rekomendacji było pierwsze specjalistyczne szkolenie z zakresu prewencji nadużyć seksualnych dla misjonarek i misjonarzy, zrealizowane w styczniu 2021 r. w warszawskim Centrum Formacji Misyjnej. Rekomendacje przekazane zostały również Państwowej Komisji ds. Pedofilii.

„Niestety większość naszych postulatów ogłoszonych przed czterema laty pozostaje wciąż aktualna – komentuje Zbigniew Nosowski, współtwórca i pierwszy rzecznik Inicjatywy. – Szczególną rangę zwracamy na skandaliczny brak podmiotowości osób pokrzywdzonych w postępowaniach kanonicznych. Od dawna wymaga to głębokiej reformy, co musi się dokonać na poziomie Kościoła powszechnego. Warto też przypomnieć pomysły powołania Rzecznika Praw Osób Skrzywdzonych w Kościele czy sprawowania nabożeństw ekspiacyjnych w tych wspólnotach Kościoła, gdzie dokonały się przestępstwa pogwałcenia Chrystusa obecnego w bezbronnych ofiarach”.

W maju 2020 r. do proboszczów wszystkich parafii rzymsko – i greckokatolickich w Polsce wysłane zostały plakaty Inicjatywy „ZwK” wraz z listem prymasa Polski, abp. Wojciecha Polaka, zachęcającym do wywieszania tych plakatów przed kościołami oraz informowania wiernych o możliwości kontaktu z telefonem wsparcia.

Na podstawie doświadczeń rozmów z osobami, które doświadczyły przemocy seksualnej, Inicjatywa przygotowała refleksje o spowiedzi „Oby nie zranieni powtórnie – w konfesjonale”.

Finansowanie

Przez pierwsze lata działalności Inicjatywa „ZwK” utrzymywała się z dobrowolnych wpłat darczyńców. Od 2022 r. dyżury psychoterapeutyczne oraz asystenckie prowadzone przez Inicjatywę są finansowane z grantu Fundacji Świętego Józefa Konferencji Episkopatu Polski. Z grantu Fundacji Świętego Józefa KEP jest też od początku swojego istnienia finansowana grupa wsparcia. Z tego samego źródła sfinansowano także wydrukowanie i przekazanie do wysyłki do parafii plakatów z opisem Inicjatywy oraz specjalny dyżur interwencyjny po ogłoszeniu raportu komisji dominikańskiej.

Inicjatywę wspierają również wpłaty od dobrowolnych darczyńców.

Inicjatywa „Zranieni w Kościele”
telefon wsparcia: 800 280 900, w każdy wtorek, 19–22
Kontakt: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Strona internetowa: www.zranieni.info

Źródło: https://www.ekai.pl/piec-lat-dzialalnosci-inicjatywy-zranieni-w-kosciele/